تازه ها
خانه »» اخبار جهان اسلام »» مرکز رابطه العالم الاسلامی چیست و در جهان چه می­‌کند؟
مرکز رابطه العالم الاسلامی چیست و در جهان چه می­‌کند؟

مرکز رابطه العالم الاسلامی چیست و در جهان چه می­‌کند؟

از آغاز قرن چهاردهم/ بیستم، تبلیغات اسلامی به یک هدف اصلیِ سازمان­‌ها و نهادهای اسلامی نوبنیاد تبدیل شد. در مصر، دو سازمان رقیب، یعنی اخوان المسلمین[۱] و جماعه الشّبان المسلمین،[۲] نه تنها یک کناره­‌گیریِ موقت از جامعه­ (هجرت) را تبلیغ می­‌کردند، بلکه بر پایۀ آیۀ ۱۰۴ سورۀ آل عمران،[۳] جوانان مسلمان را به پیوستن به گروه­‌های اسلامیِ جدید فرا می­‌خواندند. در هند به گونه­‌ای متفاوت، یکی از پرنفوذترین و فراگیرترین جنبش تبلیغ اسلامی، با نام جماعه التبلیغ و الدعوه ـ بیشتر با عنوان جماعت تبلیغی ـ شروع به کار کرد. این جنبش به رهبری مولوی محمد الیاس کاندهلوی م۱۳۶۳ق صورت گرفت که متوجه شبه قاره و کشورهای همسایه شد. در آفریقا نیز فرقه‌های تیجانیه، سنوسیه، احمدیه و اسماعیلیه اندیشۀ اسلام را برای نفوذ در میان نومذهبان به کار می­‌بردند. اما فعالیت­های تبلیغیِ سازمان­هایِ اسلامی هنوز محدود به فعالیت پراکندۀ چند مرکز آموزش اسلامی بود. تنها پس از جنگ جهانی دوم بود که تشکیلات اسلامیِ فراملی به یک ضرورت اساسی تبدیل شد.[۴]

رابطه العالم الاسلامی بزرگ­ترین مرکز تبلیغات اسلامی در جهان است که با بیش از ۵۰ سال فعالیت، نقش اساسی را در ترویج سلفیه در جهان ایفا کرده است. اکنون نیز وهابیت بر این سازمان ـ که دفتر مرکزی­اش در مکه است ـ سیطره دارد. شورایی که در ابتدا این سازمان را اداره می­‌کردند، متشکل از ابوالحسن ندوی(از هند)، سعید رمضان(از مصر)، ابوالاعلی مودودی(از پاکستان) و علّال الفاسی(از مراکش) از جمله حامیان جریان­‌های گوناگون سلفیۀ نوین بودند[۵] و ریاست شورا برعهدۀ مفتی اعظم عربستان سعودی، محمد بن ابراهیم آل شیخ، قرار داشت و محمد سرور الصبّان، تاجر مکی و نخستین دبیر کل سازمان، به شدت از نگرش وهابی دفاع می‌­کرد و بدین طریق، نفوذ وهابی­‌ها در این سازمان اسلامی تأمین شده بود.[۶] سران عربستان همیشه در تبرئۀ خویش برای استفادۀ ابزاری از این سازمان کوشیده‌­اند، اما شکی نیست که رابطه العالم منادی تفکرات وهابیت بوده است.[۷] پس از مرگ محمد بن ابراهیم آل الشیخ، عالم وهابی دیگر، عبدالعزیز بن باز، ریاست شورای مؤسسان را بر عهده گرفت و در حال حاضر، عبدالعزیز بن عبدالله آل شیخ ریاست آن را عهده­دار است که هر سه رئیس هیئه کبار العلماء عربستان هستند.[۸] اهمیت این سازمان به حدی است که عضو ناظر در سازمان ملل متحد برای شرکت در سازمان­های اقتصادی و اجتماعی دارد و به عنوان عضو مراقب در سازمان کنفرانس اسلامی، یونسکو و یونیسف حضور دارد.[۹] گرچه در اساسنامۀ آن ذکر شده که این سازمان بین المللی اسلامی برای ترویج پیام اسلام و تعلیم اصول و مبانی آن و مبارزه با توطئه­‌های ضد اسلامی است و به هیچ کشوری تعلق ندارد،[۱۰] به دلیل این­که ۹۰درصد بودجۀ آن را عربستان تأمین می­کند،[۱۱] سیاست­های آن را نیز عربستان مشخص می­‌کند.

«رابطه» در دهۀ ۱۹۷۰م، به تدریج فعالیت­های خود را در زمینه­‌های هماهنگی بین مراکز اسلامی و تبلیغ در سراسر جهان گسترش داد و کوشید شوراهای قاره­ا­ی (پنچ شورا در ۱۹۸۵م) و شوراهای اسلامی محلی در ۲۸ جامعه اقلیت مسلمان به وجود آورد. رابطه یک مجمع جهانی مساجد (المجلس العالَمی للمساجد) به وجود آورد که کارش هماهنگ کردنِ فعالیت­هایِ تبلیغی در جهان بود. از آغاز تأسیس «رابطه»، عالمان وهابی خواستار تأسیس یک شورای فقهی شده بود که وظیفۀ شرح و بسط احکام و قوانین فقهی را، که مورد پذیرش جهانی‌­اند، برعهده گیرد. این مجمع در ۱۹۷۶م بوجود آمد که به عنوان نمایندۀ رسمی مسلمانان، با دیگر آکادمی­‌های اروپا و دیگر نقاط جهان همکاری داشت.

یکی از زیر مجموعه های رابطه العالم الاسلامی ، سازمان بین المللی امداد اسلامی (هیئه الإغاثه الإسلامیه العالمیه) است که موظف به کمک رسانی به کشورهای اسلامی است. عربستان از طریق بانک توسعۀ اسلامی ۷۷میلیارد ریال به ۳۵ کشور اسلامی و عربی کمک کرد که بعد از آمریکا، دومین رتبه را درکمک­‌رسانی به کشورهای عربی اسلامی دارد. این کشور بین ۱۴۱۴ تا ۱۴۱۶ق بیش از دو میلیارد و هفتصد میلیون ریال سعودی در بوسنی و هرزگوین هزینه کرده است. ۸۷۷ مدرسه تحت کفالت آن­هاست و ۱۵۰ مسجد ترمیم و تجهیز شده است. سه میلیون ریال سعودی کتاب به آن جا فرستاده و۶۴ دورۀ آموزش زبان عربی برگزارشده است.[۱۲]

در کنفرانس جهانی که برای بررسی تلاش­‌های عربستان در ترویج اسلام در۱۴۳۲ق برگزار شد، گفته شد که در طول سه دهۀ اخیر، عربستان ۳۷۵ میلیارد ریال سعودی برابر با ۱۰۰میلیارد دلار به ۹۵ کشور درحال توسعه کمک کرده است. این پول برابر چهار درصد سود ناخالص ملیِ این کشور است.[۱۳]

رابطه العالم برای تربیت مبلغان در پیش­برد اهداف خود به صدها دانشجو از سراسر جهان نیاز داشت. از بین دانشگاه‌های هفت­‌گانۀ عربستان، سه دانشگاه بزرگ برای آموزش و پژوهش در علوم اسلامی و عربی به وجود آمد: الجامعه الاسلامیه در مدینۀ منوره، جامعه الامام محمد بن سعود الاسلامیه در ریاض، جامعه ام القری در مکه مکرمه.[۱۴]

دانشگاه الامام محمد بن سعود الاسلامیه: تا به حال انشعاب­‌هایی از این دانشگاه، به صورت دانشکده­‌های فقه و مطالعات اسلامی، درکشورهای آمریکا، ژاپن، اندونزی، امارت، موریتانی، جیبوتی تأسیس شده است. حدود نود هزار دانشجو دراین مراکز تحصیل کرده­‌اند که تا ۱۴۱۹ق بیش از بیست و یک هزار نفر از این افراد از دانشکده‌­های خارج از عربستان در رشته های علوم اسلامی و زبان عربی فارغ التحصیل شده‌­اند. هم­چنین مسئولان دانشگاه در پیِ توافق با بسیاری از دانشگاه­‌های کشورهای اسلامی و غربی، استادان این دانشگاه را به صورت مهمان برای تدریس مباحث اسلام‌­شناسی با گرایش سلفی گری اعزام می‌­کنند، که تاکنون ۲۰۰حلقۀ علمی برگزار شده است.[۱۵]

الجامعه الاسلامیه: این دانشگاه به دستور ملک سعود در۱۳۸۱ق در شهر مدینه تأسیس شد.[۱۶] او دریافته بود که به منظور نشر وهابیت، باید مراکز بزرگ و مجهز برای تحصیل تا سطح عالی تأسیس کند تا پس از جذب دانشجو از سراسر دنیا، به خصوص آسیا و آفریقا و آموزش آنان، به کشور خود باز گردانده شوند و درآن­جا، با حمایت‌‌های مادی و معنویِ عربستان، وهابیت را گسترش دهند. به همین منظور، یکی از دانشگاه‌­های مهم دینی در مدینه منوره در سال ۱۳۸۱ق با نام الجامعه الاسلامیه تأسیس شد. این مرکز با بودجۀ سنگین و خصوصی سه میلیون ریال سعودی کارش را آغاز کرد.[۱۷]

در همان ابتدای حرکت این دانشگاه، گروهی از استادان آن، مانند استاد فاسی و استاد عبدالسلام هاشم تأکید کردند که این دانشگاه باید به سرعت مانند دانشگاه الازهر مصر شود، با این تفاوت که هدف این دانشگاه، دعوت به عقیده سلفیه در سطح جهان است و دانشجویان آن هریک نماینده این کشور در شهرهای دوردست خواهند بود.[۱۸]

در این دانشگاه، فراگیری اسلام بر اساس کتاب­‌های سلفیه مورد تأکید است و هرگونه تفکر خارج از آن تخطئه می­‌شود. برخی اسلوب دانشگاه را در نقد آرای دیگران بدون حضور صاحب­نظر، ازضعف هایِ دانشگاه برشمرده­‌اند.[۱۹] ۸۵ درصد دانشجویان این دانشگاه از خارج از عربستان بورسیه می­‌شوند و پانزده درصد نیز سهمیه تحصیل مردم عربستان است[۲۰].

این دانشگاه پنج دانشکده دارد: دانشکده شریعت، دانشکده دعوت و اصول دین، دانشکده قرآن کریم و مطالعات اسلامی، دانشکده ادبیات عرب و دانشکده حدیث که تا سال ۱۴۲۸ق، تعداد فارغ­‌التحصیلان این دانشکده‌­ها بیش از ۱۰۰۰۰ نفر بوده است.[۲۱] علاوه بر این دانشکده­‌ها، پنج مرکز مطالعات اسلامی زیر نظر این دانشگاه مشغول آموزش هستند. در آماری که در سال ۱۴۱۹ق منتشر شد، گفته شد که تعداد ۲۵۰۶۲ نفر از ۱۷۹ کشور جهان برای تحصیل به این دانشگاه آمده‌­اند.[۲۲] این افراد در پیِ بازگشت به کشورهای خویش، برای امام جماعت، تدریس وتربیت، مورد حمایت عربستان قرار می گیرند و با ایجاد مراکز علمی و فرهنگی و ترجمه کتاب­‌های سلفیه از عربی به زبان بومی سهم بسیاری درگسترش سلفیت دارا می باشند.[۲۳] حدود ۲۴۰۰ نفر از فارغ­‌التحصیلان تا ۱۴۱۸ق از این دانشگاه، برای تدریس به مراکز مختلف جهان فرستاده شده­‌اند[۲۴].

یکی از دانشکده‌­های اساسی در دانشگاه­‌هایِ علوم اسلامی عربستان، دانشکده تبلیغات اسلامی (کلیه الدعوه) است که به امور محتوایی و روش­های تبلیغات می‌پردازد. بیش از ده هزار طلبه دینی ازاین دانشکده­‌ها در سطح کارشناسی ارشد و دکترا فارغ‌­التحصیل و در این امر متمرکز شده‌­اند. سران این تفکر بر این امر پافشاری می­‌کنند و تصمیم دارند از این راه ندای سلفیت را به گوش جهانیان برسانند. برای این منظور، با تأسیس وزارت «الشؤن الاسلامیه و الاوقاف و الدعوه و الارشاد»، سیاست­گذاریِ تبلیغ سلفیت در سراسر جهان و داخل عربستان به صورت جدی پی­گیری می‌­شود.

جوابی بنویسید

ایمیل شما نشر نخواهد شدخانه های ضروری نشانه گذاری شده است. *

*

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.

رفتن به نوار ابزار