ابوعبدالله احمد بن محمد بن حنبل متکلم و فقیه مسلمان، شاگرد شافعی در ۷۸۰ میلادی [ ۱۶۴ ه. ق ] در بغداد زاده شد؛ پدر و مادرش از اعراب ساکن مرو بودند. نام کامل وی (احمد بن محمد بن حنبل بن هلال بن اسد بن ادریس بن عبدالله الشیبانی المروزی البغدادی). سفرهای زیادی کرد؛ در بغداد برآمد، و در ۸۵۵ [ ۲۴۱ ه. ق ] در همان جا درگذشت. مکتب فقه حنبلی، یکی از فرق اربعهٴ سنت، پس از مرگ وی به وسیلهٴ شاگردانش ایجاد شد. این مکتب جریان متقابلی بود که تفسیر تحت‌اللفظی قرآن و احادیث، و تقلیل ارزش قیاس و اجماع را مورد توجه قرار می‌داد. احمد بن حنبل مسند را تألیف کرد، که مجموعه‌ای بود بالغ بر ۳۰٬۰۰۰ حدیث. این احادیث نه به ترتیب موضوعی، بلکه برحسب اسامی صحابه‌ای که بدیشان استناد شده، تنظیم شده‌است. این بهترین و بزرگ‌ترین مجموعه در نوع خودش است. ابوحنیفه، مالک بن انس، شافعی و احمد بن حنبل را، که مؤسسان فرق اربعهٴ سنت بودند، ائمهٴ اربعه می‌نامند. فرقهٴ حنبلی، جز در ایجاد دردسر و مشکل‌سازی ناموفق‌ترین این فرقه‌ها بود. مذهب حنبلی، اکنون جز در میان وهابیان عربستان مرکزی قدرتی ندارد.
او در زمینه برسی راوی بسیار سخت گیر بوده.تا جایی که ابو حنیفه را هم تضعیف کرده[۱]
عطار نیشابوری در تذکره الاولیا او را در زمره مشایخ طریقت آورده و تجلیل بسیار از وی کرده است.